การผลัดเซลล์ผิวเป็นสิ่งสำคัญในการกำจัดเซลล์ผิวที่ตายแล้วและรักษาสุขภาพผิว อย่างไรก็ตาม ส่วนผสมที่ใช้ในสครับสำหรับผิวหน้าเป็นตัวแปรสำคัญที่กำหนดประสิทธิภาพ หลายผลิตภัณฑ์ในท้องตลาดใช้เม็ดบีดส์ไมโครพลาสติกซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและอาจส่งผลเสียต่อผิว การวิจัยนี้มุ่งเน้นไปที่การแก้ปัญหาดังกล่าวด้วยการใช้วัตถุดิบจากธรรมชาติ โดยเฉพาะการวิเคราะห์ผลกระทบของความเข้มข้นเกลือที่แตกต่างกันต่อคุณสมบัติทางกายภาพของเจลสครับหน้าที่ทำจากสาหร่าย Gracilaria sp.
เกลือเป็นที่รู้จักกันดีในเรื่องการช่วยผลัดเซลล์ผิวที่ตายแล้ว กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด และเสริมสร้างเนื้อสัมผัสของผิว เมื่อผสมกับสาหร่าย Gracilaria sp. ซึ่งทำหน้าที่เป็นสารช่วยทำให้ข้นและทำให้เสถียรธรรมชาติ ผลการทดลองนี้จะช่วยพัฒนาเจลขัดผิวที่เป็นมิตรกับผิวและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยในการทดลองมีการวิเคราะห์ 4 ระดับความเข้มข้นของเกลือ: 0% (P0), 10% (P1), 20% (P2), และ 30% (P3) เพื่อวัดคุณสมบัติต่าง ๆ เช่น ค่า pH, ความหนืด, ความถ่วงจำเพาะ และการผสมผสานอย่างสม่ำเสมอ
Gracilaria sp. เป็นสาหร่ายทะเลสีแดงชนิดหนึ่งที่ถูกใช้ในอุตสาหกรรมอาหารและเครื่องสำอาง เนื่องจากมีปริมาณวุ้นจากสาหร่าย (agar) สูง ซึ่งทำหน้าที่เป็นสารทำให้ข้นตามธรรมชาติ เมื่อผสมกับเกลือจะช่วยให้การขัดผิวนุ่มนวลขึ้น และยังช่วยให้เนื้อเจลมีเสถียรภาพและความหนืดที่เหมาะสม การใช้ Gracilaria sp.ในสครับสามารถให้ผลลัพธ์ในการขัดผิวที่อ่อนโยน ทำให้เหมาะสมสำหรับผิวหน้าเมื่อเทียบกับทางเลือกอื่น ๆ ที่มีความรุนแรงมากกว่า
การวิจัยนี้ใช้การออกแบบการทดลองแบบสุ่มอย่างสมบูรณ์ (CRD) โดยมี 4 กลุ่มการรักษาและทำซ้ำการทดลอง 5 ครั้งในแต่ละระดับของการรักษา ตัวแปรหลักที่ทำการวัดประกอบด้วย:
● ค่า pH: บ่งบอกถึงความเป็นกรดหรือด่างของผลิตภัณฑ์
● ความถ่วงจำเพาะ: ใช้กำหนดความหนาแน่นของสครับ
● ความหนืด: วัดความข้นของเนื้อสครับ ซึ่งมีความสำคัญต่อความสะดวกในการทา
● การผสมผสานอย่างสม่ำเสมอ: ตรวจสอบการกระจายตัวของส่วนผสมในเนื้อเจล
● คุณสมบัติด้านประสาทสัมผัส: ประเมินเนื้อสัมผัส สี และกลิ่นผ่านการทดสอบประสาทสัมผัส
การตั้งค่าการทดลองนี้แบ่งเป็นการเตรียมเจลสครับหน้าที่มีความเข้มข้นของเกลือที่ต่างกัน และทดสอบเพื่อหาสูตรที่ดีที่สุด โดยผลลัพธ์ที่ได้พบว่าสูตรที่มีความเข้มข้นของเกลือ 20% (P2) แสดงคุณสมบัติที่ดีที่สุดทั้งในด้านค่า pH ความหนืด และลักษณะประสาทสัมผัส
● ภาพรวมของผลลัพธ์
ผลการศึกษาพบว่าการเพิ่มความเข้มข้นของเกลือมีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณสมบัติทางกายภาพของเจลสครับ ส่วนความเข้มข้น 20% (P2) ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด โดยมีค่า pH ที่ 5.762 ความหนืด 1100 CPS และความถ่วงจำเพาะที่ 1.030 ซึ่งอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานสำหรับผลิตภัณฑ์สครับหน้า ส่งผลให้สูตรนี้สามารถให้ประสบการณ์การขัดผิวที่ลื่นและมีประสิทธิภาพ
ผลการศึกษาพบว่าการเพิ่มความเข้มข้นของเกลือมีผลกระทบอย่างมีนัยสำคัญต่อคุณสมบัติทางกายภาพของเจลสครับ ส่วนความเข้มข้น 20% (P2) ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด โดยมีค่า pH ที่ 5.762 ความหนืด 1100 CPS และความถ่วงจำเพาะที่ 1.030 ซึ่งอยู่ในเกณฑ์มาตรฐานสำหรับผลิตภัณฑ์สครับหน้า ส่งผลให้สูตรนี้สามารถให้ประสบการณ์การขัดผิวที่ลื่นและมีประสิทธิภาพ
● การวิเคราะห์ค่า pH
ค่า pH ของสครับผิวหน้าเป็นตัวชี้วัดสำคัญที่แสดงถึงความเข้ากันได้กับผิวหนังและการระคายเคืองที่อาจเกิดขึ้น ผลการศึกษาพบว่าเมื่อความเข้มข้นของเกลือเพิ่มขึ้น ค่า pH ของเจลสครับจะลดลง ค่า pH ที่วัดได้จากแต่ละกลุ่มคือ:
● P0 (ไม่มีเกลือ): 6.616 ± 0.614
● P1 (เกลือ 10%): 6.070 ± 0.37
● P2 (เกลือ 20%): 5.762 ± 0.209
● P3 (เกลือ 30%): 5.710 ± 0.396
การลดลงของค่า pH เมื่อความเข้มข้นของเกลือเพิ่มขึ้นเกิดจากการปรากฏของกรดซิตริก (citric acid) ที่แตกตัวได้ง่ายในสารละลายเกลือสูง ทำให้ความเข้มข้นของสูตรที่ 20% (P2) เป็นความเข้มข้นที่เหมาะสมที่สุด เนื่องจากค่า pH นี้อยู่ในช่วงที่เหมาะสมสำหรับการใช้กับผิว (4.5 – 7.8 ตามมาตรฐาน SNI)
การวิเคราะห์ความถ่วงจำเพาะ
ความถ่วงจำเพาะวัดความหนาแน่นของสครับ ซึ่งมีผลต่อการกระจายตัวของผลิตภัณฑ์และเสถียรภาพ ผลการศึกษาพบว่าความถ่วงจำเพาะมีความสัมพันธ์กับความเข้มข้นของเกลือ โดยมีค่าตั้งแต่ 0.990 ที่ความเข้มข้น 0% (P0) ถึง 1.030 ที่ความเข้มข้น 20% (P2) สูตร P2 แสดงให้เห็นถึงความหนาแน่นที่เหมาะสม ซึ่งช่วยให้สามารถใช้งานได้ง่ายและไม่เหลวหรือข้นจนเกินไป
การวิเคราะห์ความหนืด
ความหนืดเป็นปัจจัยสำคัญในการกำหนดความรู้สึกและประสิทธิภาพของสครับ ผลการทดลองพบว่าสูตรที่มีความเข้มข้นของเกลือ 20% มีค่าความหนืดที่สูงที่สุดคือ 1100 CPS ซึ่งใกล้เคียงกับมาตรฐาน (3000-50,000 CPS) แม้ว่าไม่มีสูตรใดที่ผ่านมาตรฐานที่กำหนดได้ แต่สูตร P2 มีเนื้อสัมผัสที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการใช้กับผิวหน้า
การวิเคราะห์คุณสมบัติด้านประสาทสัมผัสและโครงสร้างจุลภาค
● คุณสมบัติด้านประสาทสัมผัส: เนื้อสัมผัส สี และกลิ่น
การประเมินประสาทสัมผัสดำเนินการกับผู้เข้าร่วม 30 คน ซึ่งให้คะแนนตามเนื้อสัมผัส สี และกลิ่น สูตร P2 ได้คะแนนสูงสุด โดยผู้เข้าร่วมแสดงความคิดเห็นว่าเนื้อสัมผัสนุ่มนวล สีเขียวใส และมีกลิ่นวานิลลาที่หอมอ่อน ๆ ทำให้สูตรนี้ไม่เพียงแค่มีคุณสมบัติทางกายภาพที่ดี แต่ยังตอบโจทย์ในด้านความพึงพอใจของผู้
L. Mutiara, M.A. Alamsjah, and E. Saputra, “The effect of different salt concentrations on the physical properties of preparations gel face scrub Gracilaria sp.,” IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci., vol. 1392, 2024. Available: [DOI:10.1088/1755-1315/1392/1/012027](https://doi.org/10.1088/1755-1315/1392/1/012027).